matura 1927, ur. w Łodzi 19 grudnia 1909 w Łodzi, zm. 31 sierpnia 1988 w Warszawie, historyk, profesor nauk humanistycznych, nauczyciel akademicki Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego.

Pochodził ze spolonizowanej rodziny żydowskiej, jako syn Jakuba Małowista, lekarza. Podjął studia historyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Pod kierunkiem Marcelego Handelsmana Po ukończeniu studiów rozpoczął pracę w gimnazjum im. Jana Kreczmara w Warszawie, gdzie jednym z jego uczniów był Richard Pipes. W 1938 zrezygnował z pracy, ze względu na panujący wśród grona nauczycielskiego antysemityzm. Od tej pory pracował w szkolnictwie żydowskim.

Podczas II Wojny Światowej wraz z żoną i teściową przebywał w getcie warszawskim. Początkowo prowadził tajne komplety w tajnym gimnazjum Mirlasowej, następnie podjął pracę w jednej z manufaktur, tzw. szopie, równocześnie gromadząc materiały historyczne, które przetrwały w Archiwum Ringelbluma. 13 sierpnia 1942, podczas pobytu w pracy, jego żona i teściowa zostały wywiezione do obozu zagłady w Treblince. Po tym wydarzeniu zdecydował się na ucieczkę z getta. Po opuszczeniu Warszawy trafił na jedną z wsi w powiecie radzyńskim, gdzie pod fałszywymi personaliami Józef Mil, pracował jako nauczyciel. Tam doczekał końca wojny. W 1944 przeprowadził się do Lublina i zaangażował w pracę w rozgłośni radiowej PKWN.

Prowadził badania nad miejscem Europy Środkowo-Wschodniej w systemie gospodarczym całego kontynentu, mechanizmami gospodarczymi Europy u schyłku średniowiecza i na początku nowożytności oraz relacjami między Europą a krajami Afryki i Orientu. Międzynarodowej sławy amerykański socjolog i historyk Immanuel Wallerstein wskazuje na Mariana Małowista jako najważniejszego (obok Fernanda Braudela) inspiratora koncepcji analizy systemów-światów.

W PRL informacje na temat Mariana Małowista podlegały cenzurze. 20 sierpnia 1980 roku podpisał apel 64 uczonych, pisarzy i publicystów do władz komunistycznych o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami.

Stworzył własną szkołę badawczą. Uczestnikami jego seminarium byli, m.in.: Bronisław Geremek, Rafał Karpiński, Jan Kieniewicz, Henryk Samsonowicz, Stanisław Trawkowski, Michał Tymowski i Benedykt Zientara.

Ostatnia aktualizacja: 2023-10-22

Jeśli uważasz, że powyższe informacje nie są kompletne lub są nie do końca zgodne z prawdą daj nam znać, najlepiej mailem na niebanalni@koper.org.pl.
Jeśli nie wyrażasz zgody na publikację swoich danych lub wizerunku poinformuj nas najlepiej mailem na niebanalni@koper.org.pl.

powrót